Aktualizacja: Wręczenie Nagród Nobla 2019

Dzisiaj w Sztokholmie odbywa się coroczna ceremonia wręczenia najbardziej prestiżowych nagród na świecie imienia Alfreda Nobla. Tradycyjnie nagrody laureatom wręcza król Carl XVI Gustaf, a towarzyszą mu członkowie królewskiej rodziny. W tym roku są to królowa Silvia, księżniczka Victoria, książę Daniel, książę Carl Philip, księżna Sofia oraz księżniczka Madeleine. 

Ja niżej podpisany, Alfred Nobel, oświadczam niniejszym, po długiej rozwadze, iż moja ostatnia wola odnośnie majątku, jest następująca. Wszystkie pozostałe po mnie, możliwe do zrealizowania aktywa, mają być rozdysponowane w sposób następujący: kapitał zostanie przez egzekutorów ulokowany bezpiecznie w papierach, tworzących fundusz,
którego procenty każdego roku mają być rozdzielone w formie nagród tym, którzy w roku poprzedzającym przynieśli ludzkości największe korzyści.[...]  

(Alfred Nobel, 27 listopada 1895)

Od 1901 do 2019 roku komitet noblowski przyznał 597 nagród. 10 grudnia ma wymiar niezwykle symboliczny, tego dnia w 1896 roku, w śródziemnomorskim kurorcie San Remo zmarł na udar Alfred Nobel, szwedzki przemysłowiec, wynalazca dynamitu a także fundator nagrody. W 1901 roku, kiedy odbyła się pierwsza, niezwykle skromna ceremonia wręczenia nagród im. Alfreda Nobla nikt nie przypuszczał, że nieco ponad sto lat późnej będzie jedną z najbardziej prestiżowych gali tego rodzaju na świecie. Nawet ówcześnie panujący król Oscar II stwierdził, że uroczystość nie wymaga jego obecności (rodzinę królewską reprezentował więc książę Gustaf, następca tronu). Bardzo szybko zdał sobie sprawę z błędnej oceny ceremonii. Nagrody zyskał rozgłos na całym świecie. W związku z tym w 1902 roku monarcha zdecydował się wręczyć nagrody laureatom. Czynił to każdego roku, aż do swojej śmierci na dwa dni przed uroczystościami w 1907 roku. Komitet Noblowski uznał, że dla uszanowania pamięci dopiero co zmarłego monarchy nie odbędzie się bankiet Noblowski.

Embed from Getty Images

Obecnie monarcha wraz z małżonką oraz Następczynią Tronu i jej mężem zajmują honorowe miejsca podczas podniosłej ceremonii. Oprócz członków rodziny królewskiej na scenie każdego roku zasiada ponad sto osób, wśród nich znajdują się laureaci nagrodzeni w ubiegłych latach oraz członkowie Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk, Zgromadzenia Nobla z Karolinska Institutet i Szwedzkiej Akademii, a także członkowie Rady Dyrektorów Fundacji Nobla.

Embed from Getty Images

W pierwszym rzędzie, z lewej strony, miejsca zajmują tegoroczni laureaci, którymi są:

James Peebles, Michel Mayor, Didier Queloz - w dziedzinie fizyki za odkrycie egzoplanety orbitującej wokół gwiazd typu słonecznego

Akira Yoshino, M. Stanley Whittingham, John B. Goodenough - w dziedzinie chemii za rozwój akumulatorów litowo-jonowych

William G. Kaelin Jr, Peter Ratcliffe, Gregg L. Semenza - z dziedziny fizjologii lub medycyny za odkrycie jak komórki wyczuwają i dostosowują się do dostępności tlenu

Olga Tokarczuk - w dziedzinie literatury za 2018 rok  za wyobraźnię narracyjną, która z encyklopedyczną pasją reprezentuje przekraczanie granic jako formę życia

Peter Handke - w dziedzinie literatury za 20019 rok za wpływową pracę, która z językową pomysłowością badała peryferie i specyfikę ludzkiego doświadczenia

Abhijit Banerjee, Esther Duflo, Michael Kremer - z dziedziny ekonomii za badania nad praktycznymi sposobami łagodzenia skutków ubóstwa 

Embed from Getty Images

Po raz kolejny Polska zapisała się na kartach historii. Pierwszą polską laureatką Nagrody Nobla z Maria Skłodowska-Curie w 1903 roku, z mężem Pierrem Curie, w dziedzinie fizyki i w 1911 roku w dziedzinie chemii. Warto wspomnieć, że również jej córka Irene Joliot-Curie  otrzymała Nagrodę nobla z dziedziny chemii w 1944 roku. W tym roku po raz piąty polski pisarz został nagrodzony literacką Nagrodą Nobla, poprzednio byli to odpowiednio Henryk Sienkiewicz (1905), Władysław Reymont (1924), Czesław Miłosz (1980) i Wisława Szymborska (1996). Pokojową Nagrodę Nobla wręczaną w Norwegii otrzymali Lech Wałęsa (1983) oraz Józef Rotblat (1995).

Warto wspomnieć, że początkowo ceremonia wręczenia nagród Nobla była skromną uroczystością odbywającą się w Akademii Muzycznej w Nybroviken, a bankiet w sztokholmskim Grand Hotelu. Dopiero w 1926 roku zadecydowano o przeniesieniu miejsca ceremonii do Konserhuset, a w 1930 roku bankiet po raz pierwszy wydano w ratuszu w Sztokholmie. W pierwszych latach w ceremonii i bankiecie uczestniczyło dokładnie 113 gości, dzisiaj lista wzrosła do ponad 1300 osób. W 1974 roku przeniesiono bankiet ze Złotej Sali do znacznie większej, Sali Błękitnej, ze względu na ogromną liczbę gości. W tym roku w ceremonii bierze udział około 1560 gości z kolei na bankiet zaproszono  około 1350 osób.

Wszystko, za każdym razem, zostaje dopięte na ostatni guzik.  Sala Błękitna w ratuszu, gdzie odbywa się bankiet, ma 50 metrów długości, 30 metrów szerokości oraz 22 metry wysokości dzięki czemu z łatwością mieści niemal półtora tysiąca gości każdego roku. Znajdują się w niej monumentalne schody, balkon i loggia. Nad wejściem do sali wisi popiersie architekta ratusza Ragnara Östberg. Co ciekawe, sala nigdy nie miała niebieskich ścian! Zgodnie z projektem ściany miały zostać otynkowane i pomalowane na niebiesko, symbolizując fale. Jednak po wybudowaniu hali, architekt zdecydował się zostawić ściany z cegły, bez dekoracji. Nazwa Sala Błękitna jednak pozostała nie zmieniona.

Embed from Getty Images 

Personel pracujący podczas bankietu składa się z kierownika sali bankietowej, kucharza, 20 zwykłych kucharzy, 8 głównych kelnerów, 210 zwykłych kelnerów, 5 kelnerów odpowiedzialnych za napoje i 20 osób odpowiedzialnych za zmywanie. Wszystkie przygotowania do bankietu Nobla rozpoczynają się 3 dni przed kolacją i idą zgodnie ze ścisłym harmonogramem. Cały świat bacznie przygląda się nie tylko laureatom i członkom rodziny królewskiej, ale również personelowi obsługującemu zebranych. W zeszłym roku cały świat obiegły zdjęcia i nagrania kelnera, który ukradł show podczas bankietu upuszczając kawałek warzyw z talerza na plecy gościa. Jak podaje Anitta Näsänen kelner będzie jednak podawał do stołu również w tym roku. Wcześniej wspomniana all, Anitta Näsänen, to prawdziwa weteranka bankietu noblowskiego. Służy królowi podczas uroczystości już od 26 lat.  Kiedy poprosili mnie, żebym została kelnerką, powiedziałam, ze tylko jeśli będę mogła służyć królowi. Moja prośba została zaakceptowana, mówiła w wywiadzie Näsänen i przyznała, że dzisiaj wieczorem będzie rozmawiała z królem tak jak każdego roku. Często pyta, jakie jedzenie jest w menu. Menu jest w języku francuskim i angielskim. Potem opowiadam mu po szwedzku, co będzie dalej. Jakby chciał sprawdzić, czy wiem, jakie jedzenie serwuję, żartuje Anitta.

Embed from Getty Images

Menu trzymane jest w ścisłej tajemnicy, aż do podania pierwszego dania. W tym roku szefem kuchni jest Sebastien Gibrand, z kolei za desery odpowiada znakomity cukiernik Daniel Roos. W dzisiejszym menu znalazła się Ikra z Kalix z ogórkiem, kalarepami w zalewie, kremowym koperkiem i sosem chrzanowym. Następnie serwowana jest kaczka nadziewana czarnymi kurkami i tymiankiem cytrynowym, ziemniaki z karmelizowanym czosnkiem, przyprawione marynowanymi na złoto burakami, jak i pieczona kaczka bez dodatków. Wszystko podane z kapustą włoską z wędzonym shiitake, pieczoną cebulą i olejem świerkowym. Na deser przygotowano Mus Malinowy, Mus Czekoladowy, Kissel Malinowy i Sorbet Malinowy. Do picia podawane są specjalnie dobierane wina, a również kawa i herbata specjalnej mieszanki stworzonej specjalnie na bankiet noblowski.

Embed from Getty Images

Również trzy dni zajmuje florystom przygotowanie dekoracji kwietnych na stoły. Składają się one każdego roku z około 25 tysięcy ciętych kwiatów. Zgodnie z tradycją, są one sprowadzane specjalnie na uroczystości z włoskiego San Remo, gdzie 10 grudnia umarł Alfred Nobel. Już po raz 19 z rzędu Helen Magnusson, główna kwiaciarka w Hässelby Blommor, projektuje dekoracje kwiatowe na uroczystość wręczenia nagród.

Książę Daniel prowadził dzisiejszego wieczoru do stołu Olgę Tokarczuk. Przy stole polska laureatka zasiadła pomiędzy królem Carlem Gustafem a księciem Danielem. Obok księcia Daniel usadzono również Françoise Hélène Mayor,, żonę laureata Nagrody Nobla w dziedzinie Fizyki. Po lewej stronie królowej Silvii siedzi przewodniczący Fundacji Nobla - Carl-Henrik Heldin. Z kolei po prawej James Peebles laureata z dziedziny fizyki.  Księżniczka Victoria ma po swojej stronie Michela Mayor również laureata z dziedziny fizyki. Księżna Sofia ma po swojej lewej stronie przedstawiciela rządu Andreasa Norlén, z kolei po prawej laureata z dziedziny fizyki Didiera Queloz. Księżniczka Madeleine towarzyszy przy stole  Stanleyowi Whittingham - laureatowi z dziedziny chemii oraz Williamowi G. Kaelin Jr laureatowi z dzieciny medycyny lub psychiki. Książę Carl Philip ma po swojej lewej stronie Jean Alison Peebles - żonę laureata z dziedziny fizyki oraz Esther Duflo laureatkę z dziedziny ekonomii. Warto wspomnieć, że król ma po swojej prawej stronie Evi Heldin - żonę przewodniczącego fundacji Nobla.

Embed from Getty Images

W naszych czasach ceremonia wręczenia nagród i bankiet Noblowski stanowią punkt kulminacyjny i jedno z najważniejszych, jeśli nawet nie najważniejsze, wydarzenie w agendzie szwedzkiej monarchii. Fani monarchii każdego roku wyczekują wspaniałego przejścia na bankiet laureatów w towarzystwie członków rodziny królewskiej. Jest to pierwsza okazja do zobaczenia oszałamiających kreacji królowej, Następczyni Tronu, księżnej Sofii, księżniczki Madeleine oraz wszystkich Pań, które na tak szczególną okazję wybierają niesamowite kreacje.  

Embed from Getty Images

Stylizacje członkiń rodziny królewskiej zawsze elektryzują królewskich obserwatorów. Pracownicy królewskiego atelier podzielili się z mediami kilkoma tajnymi informacjami. Często suknie składają się z cienkich materiałów, a powinny zostać do nich przymocowane ciężkie ordery bądź broszki. Wówczas w miejscu w którym ma zostać przypęta biżuteria wszywana jest dodatkowa warstwa materiału, która wystarczająco usztywnia tkaninę i nie jest widoczna gołym okiem. Svensk Damtidning skontaktował się również z nadwornym fryzjerem, który zajmuje się uczesaniem Pań na dzisiejszy wieczór. Jak zdradził nosząc tiary panie "nie mogą poruszać się naturalnie". Nie można używać również lakieru do włosów dla utrwalenia fryzury, bo kamienie w tiarach mogą od niego pożółknąć. Tiary mają specjalnie punkty do mocowania, są to specjalne spinki, bądź niektóre z tiar mają grzebyki przymocowane do osi diademu. Stworzenie misternej fryzury nie może trwać długo. Choć stworzenie arcydzieła na głowie królowej czy księżniczek to niemal sprawa honoru dla fryzjera i każdy kosmyk musi być idealnie upięty, układanie włosów musi trwać od 45 minut do jednej godziny. Jak zdradził fryzjer "wykorzystuję czas, który dostaję godzina i piętnaście minut to już zdecydowanie za długo".

Embed from Getty Images 

Suknie jak i biżuteria członkiń rodziny królewskiej do samej ceremonii utrzymane są w największej tajemnicy. Ten jeden raz w roku panie zakładają zawsze nowe suknie. (Jedyny wyjątek uczyniła księżniczka Madeleine w 2012 roku oraz księżniczka Victoria w ubiegłym roku, która wybrała suknię noszoną niegdyś przez swoją mamę) W tym roku nie było inaczej! Projektanci, którzy odpowiadają za uszyci e sukni podpisują dokumenty poufności z których jasno wynika, że do momentu zobaczenia rodziny królewskiej 10 grudnia do opinii publicznej nie mogą przedostać się najmniejsze szczątki informacji (zasadę tą złamano przy okazji zeszłorocznej sukni księżniczki Madeleine, nie dość, że podano kto ją zaprojektował to do sieci wypłynęły zdjęcia z procesu jej szycia). Dagmar (dom mody, który zaprojektował suknię księżnej Sofii z 2016 roku) mógł już ujawnić kilka informacji, co daje wgląd w cały proces przygotowań. Dwór królewski kontaktuje się z wybranymi przez Panie projektantami na około pół roku przed festiwalem noblowskim (nie jest to jednak reguła i zależy to od własnej decyzji). Problemem są kolory, w trakcie przygotowań członkinie rodziny królewskiej starają się ze sobą rozmawiać o tym jakie kolory wybierają, tak, aby nie wybrać podobnych, nie zawsze się to jednak udaje, bądź panie same decydują, że podobny odcień to nie problem. Informacja ta pozostaje jednak między królową, jej córkami i księżną Sofią. Nawet swoim projektantom nie ujawniają kolorów sukien innych Pań. Jedynie podczas wstępnych spotkań  mogą wykluczyć kolory, które pojawią się u którejś z nich. Warto wspomnieć, że pomimo przepychu Panie mają rygorystycznie określony budżet, którego ściśle przestrzegają.

Dla niektórych suknie są zbyt przesadzone i odwracają uwagę od Noblistów, jednak jest to część bajki, którą tego szczególnego wieczoru ma laureatom stworzyć rodzina królewska. Co roku 10 grudnia ze skarbców wyciągana jest najpiękniejsza biżuteria, a projektanci tworzą wspaniałe suknie. Rodzina królewska ma olśnić i sprawić by wieczór był niepowtarzalny oraz niezapomniany. We wszystkich wywiadach z rodzinami Noblistów przeprowadzonych w trakcie bankietu, każdy powtarza "jest jak w bajce", "jest magicznie", "nie mogę w to uwierzyć", "to niesamowite poznaliśmy dzisiaj króla i królową". Podczas wręczenia nagród Nobla nie chodzi już o samo odznaczenie, ale również docenienie Noblistów poprzez bankiet na ich cześć i uwagę rodziny królewskiej. 

Embed from Getty Images

Królowa Silvia wybrała złotą suknię projektu Elliego Saaba noszoną wcześniej w Libanie. Do niej dobrała ulubioną tiarę królowej Sofii.

Embed from Getty Images

Księżniczka Victoria nosi dzisiaj suknię specjalnego projektu szwedzkiego projektanta Selama Fessahaye (w ostatnim czasie bardzo popularnego w kraju) o asymetrycznym kroju. Żakardowy wzór u bufiasty rękach dodaje jej niepowtarzalnego charakteru. Po raz kolejny Następczyni Tronu postawiła na  Baden Fringe tiara.

Embed from Getty Images

Księżna Sofia wybrała dzisiaj suknię uszytą na specjalne zamówienie od szwedzkiej projektantki Emelie Janrell. Już kolejny rok z rzędu księżna wybiera rodzime projektantki, często mniej znane tym samym promując ich marki. Księżna dobrała do niej torebkę puzderko od Bottega Veneta oraz czółenka ulubionej marki Stinaa J. Warto wspomnieć o ślubnej tiarze księżnej, którą Sofia prezentuje dzisiaj w kolejnej wersji. Tym razem na miejsce szmaragdów, które znajdowały się w oryginalnej wersji przytwierdzono turkusy. Księżna założyła do nich kolczyki wykonane na specjalne zamówienie przez LWL Jewelry. Zostały one zaprojektowane tak, aby jak najlepiej pasować do tiary.

Embed from Getty Images

Księżniczka Madeleine ma na sobie różową suknię Angel Sanchez z przeźroczystym dekoltem i fantazyjnym tyłem oraz Aquamarine Kokoshinik Tiara, którą bardzo często wybiera w ostatnich latach. Stylizację dopełniły kolczyki King Carl Johan's Epaulette, najczęstszej kojarzone z księżniczką Victorią, która nosiła je po praz pierwszy na koncercie poprzedzającym jej ślub z księciem Danielem w 2010 roku. Dokładnie przyglądając się tiarze można zauważyć, że u jej podstawy dołożona została nowa część złożona z okrągłych diamentów (klik).

Jak co roku komentatorzy i fani wyłapują "najlepsze momenty" z bankietu :)

I need a 🎙 right there ... here facial expressions 😂#CrownPrincessVictoria#Kungahuset#NobelPrize

🎥 SVT pic.twitter.com/FeruPaAs3j
— Christin Zi (@PackhamGown) December 10, 2019